Vatandaşın cebi ‘Bayram’ etmiyor

Kübra COŞAR

Son dönemde temel gıda fiyatlarındaki artış Ramazan ayında da kendini gösterdi. Pazar fiyatlarının bu kadar yüksek fiyatla seyretmesinde birden çok neden var. TÜİK verilerine göre enflasyon 2019’un ilk ayında yükselişle başlayarak yüzde 20 seviyelerine kadar geldi. En fazla artış da gıda ve alkolsüz içecekler grubunda kendisini gösterdi. Domates, biber, patlıcan derken soğan ve biber zam şampiyonluğunu adeta önde götürdü. Uzmanlar gıda enflasyonundaki en önemli artış sebebini üretim olarak açıklamakta. Türkiye’de tarım; mazot, elektrik, gübre, yem gibi ürünlerde dışa bağımlı durumda, döviz artışları sonucu ithalat pahalılaşırken, çiftçinin maliyeti artıyor. Satışı, üretim maliyetini karşılamayan çiftçi kar sağlayamıyor. Diğer yandan yüksek sebze ve meyve fiyatlarını düşürebilmek için her seferinde ithalat seçeneği öne çıkarılıyor. Dövize bağlı olan artış da ithalatın yüküne yük bindirdi. Kuru soğan ithalatında yüzde 49,5 olan gümrük vergisi şubat sonuna kadar sıfırlandı. Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) bu yıl 1 milyon ton buğday, 700 bin ton arpa, 700 bin ton mısır, 100 bin ton pirinç ve 100 bin ton bakliyat ithalatı yetkisi verildi. Geçen yıl enflasyon yüzde 20,3 artarken, gıda enflasyonunda artış yüzde 25,11 oldu.

BİBER TATLI DERKEN ACI OLDU

Üretici yüksek girdi maliyetleri nedeniyle para kazanamamaktan ,tüketici yüksek fiyattan şikayetçi. Hallerde ve marketlerde zabıta denetimi, tanzim satış gibi alternatifler cüzdanları biraz rahatlattı ama uzun vadede çözüm olmuş gözükmüyor. Yazın gelemsiyle birlikte pazar tezgahlarından karnabahar, pırasa, havuç gibi gıdalar yerini taze fasulye, patlıcan, taze domates ve salatalığa bıraktı. Biber fiyatları kışın 20 liraya kadar çıktı ama baharla birlikte 8 liraya kadar düştü. Üçevler, Gökdere ve Reyhan pazarlarında biber fiyatları ortalama 8 lira ile 10 lira arasında değişiyor. Dolmalık biber de 10 liraya satılıyor. Yaz sofralarının hafif lezzeti fasulye ise 12 liraya kadar çıkıyor. Barbunya ise 15 liradan satılıyor. Patates ve soğan ise kış boyunca 20 liraya kadar çıktı ama yerini ucuz fiyatlara bıraktı. Soğanın kilosu 5 lirayken patates de 4 liraya düştü. Domates ise 4 lira ile 7 liraya seyrediyor. Pembe köy domatesi de 8 liradan satılıyor.

MİSAFİR ET DE YESİN DERSENİZ…

Tarım ve hayvancılık sektörünün çözüm bekleyen sorunları, yem, nakliye ve enerji maliyetlerindeki artış trendiyle birleşerek et ve süt fiyatlarında hissedilir artışlar olarak kendini gösteriyor. Hayvancılar tahıl üretimini de yeterli bulmuyor. Et ve süt ürünlerinin devamlı artışı hayvancılık ithalatını alternatif gösteriyor. Mayıs sonunda et ve süt fiyatlarına yine zam geldi. Süt ürünleri ile bazı kırmızı et fiyatlarına yüzde 10 ile 25 arasında zam yapıldı. Kıyma fiyatları ise son bir haftada yüzde 2 arttı ve 40 lira üzerinde satışa çıktı. Marketlerde dana kuşbaşı 41 lira, kıyma 38 lira olsa da mahalle kasaplarında kıyma 50 liraya, kuşbaşı et ise 56 liraya kadar çıkıyor. Kasap köfte ise 35-40 lira arasında.

BURSA MEYVELERİ REKOR KIRIYOR

Bursa, ovada şeftalisiyle dağ yörelerinde ise kirazlarıyla meşhur.

Nilüfer ‘de kiraz 13 lira ile 15 lira arasında değişirken Osmangazi Reyhan pazarında ise 20 liraya satılıyor. Kavun 10 liradan, şeftali ise ortalama 15-20 liradan alıcı buluyor.

KAHVALTILIKLAR CEP YAKTI

Ramazan’ın bitmesine 4 gün kala vatandaşlar çarşı ve pazarlara akın etti. Sahur sofralarını yerini sabah kahvaltılıklarına bırakacak. Bir ay boyunca oruç tutan Müslümanlar aileleriyle Bayram sabahı kahvaltı edecek. Kahvaltı sofralarının en tatlı lezzeti bal yüksek fiyatlardan vatandaşa sunuluyor. Cinsine göre fiyatları da değişiklik gösteriyor. Petek bal 140 liraya kadar çıkıyor. Daha uygun fiyata almak isteyenler ise 90, 60, 55, 40 liralık alternatiflere yöneliyor. Pazarcılarla sohbet ettiğimizde ise onlar fiyatlardan memnun gözüküyor. Ramazan’ın başında kilosu 90 liradan olan pastırma, 100 liraya kadar arttı. Peynir fiyatları ise çeşitlilik gösteriyor. Ortalama kalitede bir beyaz peynir 30-40 lira arasında.

HAZIR MI EL AÇMASI MI?

Şüphesiz bayram diyince akla hemen tatlı geliyor. Çikolata, şeker, lokum baklava derken müşterileri bekleyen birden çok seçenek var. Bayram şekerleri markasına göre çeşitli fiyatlarda satılıyor. Misafirlerinize lokum ikram etmek isterseniz de 20 liradan 50 liraya kadar fiyat skalası var. Bayramın en lezzetli tarafı elbette baklava. Baklavadaki yüksek fiyatlar vatandaşı ev yapımı baklavaya yöneltiyor ama bu sefer de baklavalık fıstık ve ceviz fiyatlarına bakmak gerekiyor. Herkesçe bilinen baklava markaları kilosu en düşük 80 liradan başlıyor. Fıstıklı baklava 100 lira, kare baklava 118 lira, havuç dilim 118 lira, şöbiyet ise 109 lira. En favori midye baklava ise 200 liraya kadar çıkıyor. Cevizli baklava ise 60 lira ile 70 lira arasında değişiyor. Birçok pastane ve tatlıcı bayrama özel uygun fiyatlı tepsi baklava seçenekleri sunuyor. Baklavamı da kendim yapmak isterim derseniz çerez fiyatları: Antep fıstığı 70 lira, fındık 60 lira, iç ceviz 45 lira, kabuklu ceviz ise 25 lira.