Thomas Mann -25

Kültürel sömürgecilik kavramına Mann Der Zauberberg’de, William Shakespeare’i, A MidsummerNight’sDream (Bir Yaz Gecesi Rüyası) adlı tiyatro oyununu sarakaya alarak yüklenmiştir.

Shakespeare’in romantik komedi türündeki bu oyunu, aşk ve evlilik fiillerinin içini, orijinal adı TheMostExcellentandLamentableTragedy of Romeo andJulietolsa da Türkiye’de Romeo ve Julyetolarak bilinen oyunundaki gibi kültürel sömürgecilikten beslenerek doldurmuştur. İki oyun arasındaki fark, ikincisinde trajediye ağırlık verilmesidir.

Shakespeare’in Ovidius’un cümlelerinden etkilenerek  AMidsummerNight’sDream’i kaleme aldığını bilen Mann, Ovidius’un karşısına Vergilius’u çıkararak Shakespeare’le hesaplaşmıştır.

Ovidius gibi Romalı olan Vergilius, DanteAlighieri’nin kaleme aldığı Commedia, DivinaCommedia (İlahi Komedya) adlı eserinin ana karakterlerinden biridir. Mann’ın böyle bir yol takip etmesinin arkasında sadece Shakespeare’in kültürel sömürgeci söylemiyle hesaplaşma arzusu yoktur. Mann; okuru çağlar arasında gerçekleştirdiği seyahate çıkarmak, Antikite’nin öneminin altını yeniden çizmek ve Vergilius’u yirminci yüzyıla taşıyan çağdaşı HermannBroch’unkulağını DerToddesVergil (Vergilius’un Ölümü) adlı kitabıyla çınlatmak için Shakespeare’i ve sözü edilen söylemini araç olarak kullanmıştır.

Mann, A MidsummerNight’sDream’den, FelixMendelssohn ve onun, yirmi birinci asırda dinleyicinin dikkatini çekmeye devam eden eseriWeddingMarch (Düğün Marşı)ının güncelliğini muhafaza ettiğini hatırlatmak için de istifade etmiştir.

Kompozitörlüğünün yanında; orkestra şefliğinde de yoğunlaşan, org ve piyanodaki profesyonelliğine şapka çıkarılan Mendelssohn, sözü edilen eserini, Shakespeare’den asırlar sonra notaya almıştır.

Kültürel sömürgeciliği desteklediği için değil, kompozitörlüğünün hakkını vermek düşüncesiyle A MidsummerNight’sDream’in müziklerini hazırlayan Mendelssohn’unWeddingMarch’da ön plana çıkardığı mazurka Mann’ın bu eserinde vals ve kadrilin yerini almıştır.

Eserlerini, Mendelssohn’la aynı dönemde çoğaltan FrédéricChopin’in de ilgilendiği, çiftlerin daire oluşturarak sergiledikleri Polonya dansı olan mazurka, kadril ve valste olduğu gibi eserin ritmini de belirlemiştir.

Profesör Kafka’yı, Franz Kafka’nın profesörlük makamına gelmediğini bilerek, modernizmin çelişkileriyle okuru yüzleştirmek ve ironisinin yerini sağlamlaştırmak için eserinin ana karakterlerinin yanına çağıran Mann’ın,Vergilius üzerindenHermannBroch’un kulaklarını çınlatmasının arka planında da modernizmle yüzünü asmadan didişmesi vardır.

Broch’a; Mann ve Kafka gibi Modernist Yazar etiketi yapıştırılmıştır ama cümleleri öylesine okunmadığında, modernizmin, adları anılan diğer yazarlarda olduğu gibi Broch’ta da karşılığının olmadığı berrak bir şekilde görülebilecektir. Der Zauberberg, etiket yapıştırma ısrarını beyhude çaba olarak görmesi bağlamında da önemli bir yerde durmaktadır.

Redingot, analize tâbi tutulmaya çalışılan diğer eserinde olduğu gibi erkek karakterlerin sırtından çıkmazken, bu eserde onun içine giyinilen jabottan da söz edilmiştir.

On yedi ve on sekizinci yüzyıllarda tercih edilen, dantelli gömlek olarak da tanımlanabilecek olan jabotu Mann eserinin Frankofon boyutunu gözler önüne sermek için erkek karakterlerine kuşandırmıştır.