Irgandı’da bir ‘Darülelhan’

Arda EKİNER

Tam 14 yıl önce geçirdiği restorasyonla son halini alan Bursa’nın tarihi derinliği olan en önemli adresi Irgandı köprüsünde Neyzen Osman Bey, kültürel miras müzik enstrümanlarından olan Ney ile ilgili, “Üflemeli çalgılardan olan ney, Türk toplumunda özellikle Tasavvufi müzik kültüründe en önemli çalgı olarak bilinir. Yakın dönemde Farsça olarak kamış anlamına gelen “nay” adını alan ney, Arap kültüründe de kendisi de bir üflemeli çalgı olduğu için tüm üflemeli çalgılar için genel olarak kullanılan “mizmar” sözcüğüyle anlatılmaktadır. İfadelerini kullandı. Aynı zamanda Ney derslerinin verildiği Irgandı köprüsü üzerindeki Kenarda Sanat Evi’nde otantik kolye, cam sanatı, yapımı da mevcut” ifadelerini kullandı.

NEY ÜFLEMENİN YAŞI YOK

Neyin çalma bilgilerini aktaran Kenarda, “Hiçbir sazı çalmanın yaşı yoktur ama hedeflediğiniz olay farklı hedefinizde iyi bir sanatçı olmak musiki ile konuşmak konuştuğunuzu anlatmak isterseniz buna küçük yaşlarda başlamak gerekir. Türk musikisi geniş bir konu olduğu için bu yıllar alacaktır. Tabi hobi olarak 50 yaşından sonra bile insan bir ney üfleyebilir, bağlama veya tanbur çalabilir ney üflemenin yaşı yoktur” diye konuştu.

3000 YILLIK BİR SAZ

Kenarda, ‘Sümerler ile ilk defa dünya literatürüne giren ney hemen hemen 3000 yıllık bir sazdır. Hazreti Mevlana ile beraber tasavvuf ve Türk musikisine geçiş yapmıştır. Ney günümüzde ise, tamamen Türk sazı olarak geçmektedir. Normal şartlarda bir müzik aletini kullanabiliyor olmanın ifadesi “çalmak” olarak söyleniyorken, neyden bahsedildiğinde üflemek tabiri kullanılır. Bu üflemek tabirinin kullanılmasının anlamı da, daha çok Tasavvuf müziğini temsil eden bir alet olduğundan, İslam dinince Allah tarafından insanoğlu yaratılırken ruhların bedenlerimize “üfleniyor” olmasından kaynaklı mecazi bir alıntı halindedir” şeklinde konuştu.

7 PERDE TOPLAMDA 24 FARKLI SES

Ney sazı ile ilgili konuşmaya devam eden Osman Kenarda, ‘Sazın üzerinde toplamda 7 delik yanı 7 perde bulunmaktadır, bu perdelerden 24 farklı ses elde edilir. Ney enstrümanındaki nota yerleri, yani parmakların duruş şekilleri bazı notalarda tamamen birbirinin aynısıdır. Bu durum üfleme şiddetine göre, aynı pozisyonda iki hatta bazen üç notanın bulunmasından kaynaklanır’ dedi.