Ernst Ingmar Bergman-30

Efterrepetitionen odağına, Strindberg’in bir oyununu sahnelemekte olan yaşlı ama ihtiyar olmayan bir yönetmenin sanatını sigaya çekmesini almıştır.

Yönetmen karakteri aracılığıyla hedef tahtasına kendisini oturtan Bergman, bu çalışmasıyla izleyicisini, 1957’ye, Smultronstället’içektiği dönemlere götürmüş, izleyicisi de bu yıldan daha geriye gitme gereğini hissetmiştir çünkü kaynağa indiğinde yönetmenin içine su serpeceğinin bilincindedir.

Bergman, film yönetme perdesini aralamadan önce, onun gibi tiyatrodan gelen AlfSjöberg’in 1944’te yönettiği Hets(Sorun)in senaryosunu yazmıştır.

Otorite kurmaktan başka bir meziyeti olmayan, nasyonal sosyalizm sempatizanı bir lise öğretmeninin kendisi ve dolayısıyla çevresine yaşattığı sorunları irdeleyen Hets, Bergman’ın filmografisinin katalizörlerindendir.

Bergman 1947’de, bu kez GustafMolander’in çektiği Kvinna utan ansikte (Yüzü Olmayan Kadın)nin senaryosunu yazmıştır.

Bunun kurgusu diğerine göre daha seyrektir ve Bergman’ın kadınla erkek arasındaki ilişki ve dolayısıyla çelişkiyi derine inerek deştiği sinema filmlerinin gölgesinde kalmıştır.

Molander’le çalışmaya devam eden Bergman, bir sene sonra çekilen Eva’nın senaryosunu gün yüzüne çıkarmıştır.

Bu sinema filmindeki ana karakter yine Bergman’dan başkası değildir.

Varolegelen düzenek ve düzeneği ete kemiğe büründüren Tanrı’yla hesaplaşan bu ana karakter, Bergman’ın diğer filmlerinde de izleyicinin karşısına çıkacaktır.

1949’da Fangalsee (Zindan)yi, zindanı insanın içinde yaşattığının altını çizmek için çeken Bergman’ın bir düşüncesi, HelgeHagerman’ın 1950’de yönettiği Medanstadensover (Şehir Uyurken)in zeminini hazırlamıştır. Bu düşünceyi besleyen yine çelişkilerin hasıraltı edilmemesidir.

Aynı sene,WaldemarChristoferBrøgger’in romanından hareketle, Sånthänderintehär (Bu Burada Olmaz)ı yöneten Bergman, AlfSjöberg’in 1956’da yönettiği Sistaparet ut (Son Çift Çıkışı)un senaryosunu yazmıştır.

1957’de Bergman, sadeceSmultronstället’i değil, HjalmarFredrikElgerusBergman’ın tek perdelik tiyatro oyunundan uyarladığıHerrsleemankommer (Bay Sleeman Geliyor)i de yönetmiştir.

Bu sinema filminin ana karakterleri, zengin ve yaşlı bir erkek olan Bay Sleeman’la, sorumluluğunu üstlendiği, teyzelerinin kışkırtmasıyla evlenen yetim genç kadındır. Bergman, erkek karakter aracılığıyla yaşlılıkla ihtiyarlık arasındaki nüansa mim koyarak, erkeğin korumacılığa olan düşkünlüğünün, yetim genç kadından hareket ederek de,kadının erkek tarafından korunmayı arzulamasının ve kendi ayakları üzerinde durmak için çaba sarf etmemesinin nedenlerini ayrıntılandırmıştır.

Efterrepetitionen’de de ihtiyarlığı elinin tersiyle iten bir yaşlı karakter vardır. Zaten kendisini sorgulamasını sağlayan da bu ayrımın bilincinde olmasıdır.