Souad Massi

Müziğine odaklananlara göre Souad Massi, Cezayir’in Tracy Chapman’ıdır.

Bu benzetmeye abesle iştigal etiketi vurulamaz çünkü sesine öylesine sabitlenmeyen kulak Massi’nin Chapman’dan ziyadesiyle etkilendiğini idrak etmekte gecikmeyecektir.

Gözlerini dünyaya 30 Mart 1964’te, Amerika Birleşik Devletlerinin Ohio eyaletine bağlı Cuyahoga ilçesinin merkezi olan Cleveland’da açan ve Türkiye’de özellikle 1990’lı yıllarda, bu ülkenin kapitalizmle mücadele eden yüzünü; Jack London, John Steinbeck gibi edebiyatçılarla tanıyanların ezgilerini dillerinden düşürmedikleri Chapman, Massi’yi, politik duruşun izini lirik ve melankolik söylemlerde sürmesiyle etkilemiştir.

Şarkı sözlerinde ve sesinde sözü edilen söylemleri ete kemiğe büründüren Massi, Chapman dışında, 12 Ağustos 1969’da Almanya’nın batısında Kuzey Ren- Westfalya’da, kökleri Hindistan-Fiji ve Malezya’ya bağlı bir ailede doğan, ezgileri Türkiye’de Chapman’ınkileri dinleyenlerce benimsenen Tanita Tikaram’la da ortak paydada buluşturulabilir ama Tikaram ondan ve dolayısıyla Chapman’dan naiflikle mesafeli olmasıyla ayrılmaktadır.

Mısır müziği yanında; James Brown, Aretha Franklin, Jacques Brel gibi müzisyenlerin ezgileriyle kulaklarını dolduran annesinin dizinin dibinde müzikle canciğer kuzu sarması olan, Caz ve Flamenko gitaristliğiyle çorbasını kaynatan amcasından bu türlerin inceliklerini özümseyen Massi, gitarı nasıl dillendireceğini de abisinden öğrenmiştir.

Sergio Leone’nin 1966’da yönettiği, Türkiye’de gösterildiği 13 Ocak 1969’dan itibaren; izleyiciyi, hikâyesi, müziği ve oyuncularıyla kendisine bağlayan İtalyan Spagetti Western’i IlBuono, il brutto, il cattivo (İyi, Kötü, Çirkin)’in Massi’nin müzisyenliğindeki yeri özeldir.

Hikâyesini Leone’nin,  Luciano Vicenzoni’yle yazdığı, senaryosu, Agenore Incrocci’yle Furio Scarpelli’nin ellerinden çıkan, Clint Estwood, Eli Wallach, Lee Van Cleef gibi isimleri kamera önünde buluşturan bu sinema filminin Ennio Morricone tarafından hazırlanan müziği, başka türlere açılsa da Massi’ye her daim eşlik etmiştir.

Önce, Flamenko’da yoğunlaşan Trianasd’Algers adlı grupla çalışan ama bu türü taklit ettiklerini düşündüğü için ondan ayrılan Massi, daha sonra bir başka gruba, Atakor’a katılmıştır. Bu grupta kendisini bulduğunu gizlememiştir çünkü Atakor, Hard Rock’tan beslenseler de kafasına göre takılan müzisyenleri bünyesinde barındırmıştır.

Türkçe karşılığı, Daha net, daha açık görebilmek için, kafanı karıştıracak durumlara girmekte tereddüt etme olan Khelet’hatessfa, kullandığı tek dilin müzik olduğunu vurgulayan Massi’nin mihmandarıdır ve gerginliğe abone Cezayir’de yaşadığı baskılara boyun eğmesini engellemiştir.

Lirik ve melankolik söylemlerden istifade etmenin sanıldığı gibi insanı pasifize etmeyeceğini belgeleyen çalışmalara imza atan, Cezayir’le aynı adı taşıyan başkentin kuzeyindeki Bab el- Oued’de, 23 Ağustos 1972’de doğan Massi, devrimi aşkta bulanların hislerine tercüman olan; söz yazarı, şarkıcı ve gitaristtir.

Devrim gibi kıymetli bir fiilin içini boşaltanlar, aşkı cinselliğin sosu olarak kullananlar, neoliberalizmin bir dediğini ikiletmeyenler, enstrümanının perdelerinde bir derviş gibi gezinen Souad Massi’ye programlarında doğal olarak yer vermeyeceklerdir.

O da zaten cümlelerini, bu tür programları umursamayanların çoğalacaklarına inanarak kurmaya devam etmektedir.