Evangelos Odysseas Papathanassiou (Vangelis)

Sonsuzluğa, Fransa’da, 17 Mayıs 2022’de uğurlanan, VangelismüstearlıEvangelosOdysseasPapathanassiou, kendisiyle gerçekleştirilen söyleşilerde, notalarını sinema filmlerine hediye etse de sadece Film Müziği Bestecisi olarak tanıtılmasını kabullenemediğinin altını özellikle çizmiştir.

Biyografisini laf olsun diye okumayanlar, bu serzenişin ne kadar haklı olduğunu görmekte gecikmeyeceklerdir. Zira sözü edilen sıfat, Papathanassiou’nun hayatında kıymetli bir yerde dursa da, onu tam anlamıyla tanıma ve tanıtmaya yetmez.

29 Mart 1943’te, Yunanistan’ın Antik Magnesia bölgesindeki liman şehri olan Volos’ta dünyaya gelen Papathanassiou, NewAge ve ElektronikMüzik türlerini harmanlayarak orijinal stilini ete kemiğe büründürmüş bir kompozitördür. Film Müziği Bestecisi sıfatını, sözü edilen türleri profesyonellikten taviz vermeyerek, beyaz perdede buluşturduğu için almıştır.

Henüz dört yaşında beste çalışmalarının perdesini aralayan kompozitör, kendi kendisini yetiştirmeyi yeğlemiştir. Bu şekilde ilerlemeyi istediği için piyano dersi almayı reddetmiştir.

Önce Caz, daha sonra Rock’nRoll’la ilgilenen Papathannisou,  1960’ların başında TheForminxadlı bir grup kurarak Pop Müzik’e direksiyon kırmıştır.

Gün yüzüne nasıl çıktığı, TheoAngelopoulos’un çektiği belgeselde anlatılan grup Pop Müzik’in aslında ne olmadığını anlatmayı amaçlamıştır.

Şöhretin doruğuna çıkmasına rağmen dağılma kararı olan grubu ve Pop Müzik’e odaklı düşüncelerini arkasında bırakarak Paris’e, 1968’de yolunu düşüren kompozitör, burada hemşerileriyle, ProgressiveRock’a kalburüstü örnekler verenAphrodite’sChild’ı kurmuştur.

Sosyopolitik gelişmelerin uzağında durmamakla birlikte Antikite ve mitolojiyle bağ kuran bu grubun üyeleri de 1972’de yollarını ayırınca Papathanssiou, önceden zeminini hazırladığı solo çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.

Notalarına odaklananları yirmi birinci yüzyıldan yıllar öncesine götürse de, Geçmişe Özlem gibi klişeleri umursamayan kompozitör, dışa dönük ve dinamik bir atmosfer oluşturmuştur.

Hollywood için ter dökse ve Oliver Stone gibi çığırtkan ve antipatik yönetmenlerle kamera arkasına geçse de, çığırtkan ve antipatik bir müzik inşa etmemesi, Papathanssiou’nun önemsenme vesilelerindendir.

Deneyselliğe kulağı tırmalamayan ve vasatın altına düşmeyen örnekler veren kompozitörü, avangarda sıcak bakmasıyla WitoldLutoslawski’yle ortak paydada buluşturmak mümkündür.

Ona göre kompozisyon düzenliliğin değil, dağınıklığın eseridir. Dağıtmayı bilmeyenin iki ayağı, düzenlerken bir pabuca girmekten kurtulamaz.

Öğretici ve yönlendirici beklemeden, plan program umursamadan, iç disiplini ciddiye alarak müzik merdiveninin basamaklarını çıkanPapathanassiou, hayatı; arzu, ihtiras ve vecdle yaşayanların çoğalması için ter dökmüştür.

Neoliberal düzeneğin bir dediğini ikiletmeyen, sekterlikle konformizm arasında mekik dokuyan, hedonizm karşısında el pençe divan duran, dökülen terin kıymetini bilemeyecektir.ZatebEvangelosOdysseasPapathanassiou da tüketmekten başka bir işe imza atmayanları hesaba katmayarak adını Dünya Müzik Tarihi’ne yazdırmıştır.